การคุมกำเนิด

การคุมกำเนิด

รศ.พญ.อรวรรณ  คีรีวัฒน์

การคุมกำเนิด หมายถึง การป้องกันการเกิดหรือการปฏิสนธิ หรือการตั้งครรภ์ สรุป คือ ป้องกันหรือขัดขวางไม่ให้อสุจิในน้ำเชื้อของฝ่ายชายได้มีโอกาสเข้าไปผสมกับไข่มี่สุกของฝ่ายหญิง ภายในปีกมดลูกและป้องกันไข่ที่ผสมแล้วมาฝังตัวที่เยื่อโพรงมดลูก

ข้อมูลจริงเท่าที่พบเกี่ยวกับการใช้คุมกำเนิด

     1.คู่สมรสที่มีสุขภาพแข็งแรง สามารถเลือกใช้วิธีคุมกำเนิดต่างๆได้อย่างปลอดภัย แต่ประสิทธิภาพของการคุมกำเนิดขึ้นอยู่กับการใช้อย่างถูกต้องด้วย
     2.ความล้มเหลวของการใช้วิธีการคุมกำเนิด ส่วนใหญ่เกิดจากการใช้วิธีนั้นอย่างไม่ถูกต้อง ซึ่งมีผลให้เกิดการตั้งครรภ์ที่ไม่ได้วางแผนไว้ในชีวิต ( unplanned หรือ unintended pregnancy )
     3.การใช้วิธีการคุมกำเนิดอย่างไม่ถูกต้องหรือเลิกใช้ ส่วนใหญ่เนื่องจากขาดคำแนะนำที่ดีพอตั้งแต่แรกใช้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คำแนะนำเกี่ยวกับอาการข้างเคียงของวิธีคุมกำเนิดนั้นๆด้วย
     4.ถึงจะใช้ได้อย่างถูกต้องและครบถ้วน ก็อาจมีการล้มเหลวได้บ้าง เนื่องจากไม่มีวิธีคุมกำเนิดใดๆที่ป้องกันการตั้งครรภ์ได้ 100 %


     5.ผู้ที่มีโรคทางอายุรกรรม อาจมีความเสี่ยงในการใช้วิธีการคุมกำเนิด ดังนั้นอย่าลืมปรึกษาแพทย์เพื่อให้ได้วิธีการคุมกำเนิดอย่างเหมาะสม
     6.วิธีคุมกำเนิดในปัจจุบันดีสำหรับคนส่วนใหญ่ และดีที่สุดสำหรับบางคน แต่ในบางคนก็ห้ามใช้บางวิธี
     7.มีวิธีการคุมกำเนิดมากมายให้เลือกปัจจุบัน คู่สมรสมักเลือกวิธีที่ใช้ง่ายและใช้หลายวิธีสลับกันไปมา ภายใต้คำแนะนำ
     8.การคุมกำเนิดและป้องกันกามโรคเป็นประเด็นที่ต้องทำการเข้าใจแยกกัน คู่สมรสใช้วิธีคุมกำเนิดก็เพื่อป้องกันกามโรค วิธีการคุมกำเนิดทุกวิธีไม่สามารถป้องกันกามโรคได้ ยกเว้นถุงยางอนามัยซึ่งป้องกันการติดเชื้อกามโรคได้บางโรค ซึ่งไม่ได้ 100 %

          วิธีคุมกำเนิดในอุดมคติ ควรมีลักษณะดังต่อไปนี้
     1.ประสิทธิภาพสูง ควรมีประสิทธิภาพร้อยละ 98-99 ขึ้นไป หมายถึง มีอัตราตั้งครรภ์ไม่เกิน 1-2 คน ต่อผู้ใช้ 100 คนใน 1 ปี
     2.ความปลอดภัย ไม่มีอันตรายต่อสุขภาพ
     3.ใช้ง่าย ไม่ซับซ้อน
     4.ไม่ขัดขวางความสุขของการร่วมเพศ
     5.หาได้ง่าย มีทั่วไป
     6.ราคาไม่แพง
     7.สามารถใช้ได้เองโดยไม่ต้องพบแพทย์หรือไม่ต้องพบแพทย์บ่อยๆ
     8.ไม่ขัดกับหลักศีลธรรมและขนบธรรมเนียมของสังคม
     9.เมื่อหยุดใช้ ภาวะการเจริญพันธุ์สามารถเป็นปกติได้ง่าย

         แต่วิธีคุมกำเนิดในปัจจุบันยังไม่มีวิธีใดที่มีจุดเด่นครบ ในการเลือกใช้วิธีคุมกำเนิดจึงต้องคำนึงปัจจัยหลายๆด้าน เช่น ลักษณะครอบครัว อายุของคู่สมรส ความถี่ห่างของการร่วมเพศ ระยะที่ต้องการคุมกำเนิด เป็นต้น


ปัจจุบันวิธีการคุมกำเนิด แบ่งได้หลักๆ 2 กลุ่ม คือ

1.วิธีการคุมกำเนิด แบบชั่วคราว
     1.1  กลุ่มฮอร์โมนคุมกำเนิด  แบ่งเป็น
          1.1.1 กลุ่มใช้ฮอร์โมนรวม ( เอสโตรเจน+โปรเจสติน) ได้แก่ ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม ยาฉีดคุมกำเนิด 1 เดือน แผ่นแปะคุมกำเนิด
          1.1.2 กลุ่มใช้ฮอร์โมนเดี่ยว ( โปรเจสตินอย่างเดียว) ได้แก่ ยาฉีดคุมกำเนิดชนิด 3  เดือน ยาฝังคุมกำเนิดและยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดโปรเจนตินอย่างเดียว
     1.2  กลุ่มห่วงอนามัย  แบ่งได้เป็น
          1.2.1  ห่วงอนามัยใช้ทองแดง
          1.2.2  ห่วงอนามัยใช้ฮอร์โมน
     1.3  กลุ่มวิธีขวางกั้น  แบ่งเป็น
          1.3.1  ถุงยางอนามัย ชาย-หญิง
          1.3.2  ยาฆ่าอสุจิ มีทั้งชนิดเม็ด โฟม แผ่นฟิล์ม ครีมและเจล
     1.4  กลุ่มวิธีธรรมชาติ ได้แก่
          1.4.1  วิธีหลั่งภายนอก
          1.4.2  วิธีนับระยะปลอดภัย
          1.4.3  การเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดาเป็นเวลานานๆ

2.กลุ่มวิธีคุมกำเนิดถาวร ได้แก่ 
      2.1  หมันหญิง
      2.2  หมันชาย


หน่วยอนามัยการเจริญพันธุ์และงานวางแผนครอบครัว
ภาควิชาสูติศาสตร์นรีเวชวิทยา
คณะแพทย์ศาสตร์ศิริราชพยาบาล


02-4113011     02-4194736-7